Kişisel Not
Serhat Hoca Zihin Tuzakları kitabında birçok insanın yaşadığı problemlere basit ama etkili telkin çözümlerinden bahsetmiş, bunu da olabildiğince sade bir dille yapmış. Mükemmeliyetçilik, kurtarıcılık gibi bazı karakterlerden nasıl ve niçin kurtulmamız gerektiğinden, algılarımızı ve düşüncelerimizi değiştirdiğimizde yaşantımızın, hislerimizin nasıl değişebileceğinden bahsetmiş. Serhat Hocanın bu kitapta anlattıklarından fazlasına vakıf olduğunu biliyorum ama kitap daha genel bir okura hitap etmek üzere yazıldığı için bazı analizler, psikoloji okurları için sığ kalmış diyebiliriz. Yine de bir hatırlatıcı olarak bu kitabın kütüphanede bulunmasının, notlardaki telkinlerinin belirli periyotlarla tekrar edilmesinin faydalı olacağını düşünüyorum.
Serhat Yabancı Hocaya bu lezzetli sohbeti için teşekkür ediyorum.
Göze Çarpan Bölümler
Konfor (Patinaj Alanı)
“Konfor çürütür zihni, bedeni, duyguları…” - Sayfa 14
“Acı, üzüntü ve başarısızlık yoksa bir hayatın içinde, o hayattan bir hikaye çıkmaz” - Acar Baltaş - Sayfa 14
“Tekne limanda güvendedir ama teknenin amacı bu değildir” - Paulo Coelho - Sayfa 14
“Acı, kırılma kaygısı, reddedilmenin getirdiği incinme gibi birçok his bizi geliştirir” - Sayfa 19
“Değersizlik hissini çürütme telkinim var artık: “Ben bir bütünüm. Beni tek bir şey tanımlamaz. Ne işim, ne ilişkim, ne ailem, ne gelirim, ne eğitimim ne de başkasının algısı… Bu nedenle birilerinin beni ne beğenmesi ne de beğenmemesi beni değersizleştirmez, başarısızlaştırmaz.” - Sayfa 21
“Olmayacaksa adım atmayayım… Olacaksa emek vereyim” tarzı düşüncelerle başlamak mümkün değil.” - Sayfa 22
Kurban Tuzağı
“Arkadaşına ve eşine ebeveynlik yapmayacaksın” - Sayfa 29
“Sadece tanıdıkça devamına karar vereceksin. İleride değişir diye bir ilişkiye yatırım yapmayacaksın” - Sayfa 29
“Durumsal değil de süreklilik arz edecek roller çıktığında sürdüremeyecekseniz en başta bunu ifade edin ve üstlenmeyin. Çünkü yıllar sonra, “Ben artık yoruldum biraz da sen devral” dediğinizde bu rolleri yerden alacak kimseyi bulamazsınız” - Sayfa 30
“Hasta olan kişinin en büyük silahı hastalığıdır… Narsistin en büyük silahı kendini yüceltirken ötekini küçümsemektir… Mükemmeliyetçinin silahı da fedakarlık ve garanticiliktir” - Sayfa 32
“Sen birinin sana ihtiyaç duymasına bağımlısın. O ise sürekli ihtiyaçlarını giderecek birine bağımlı. Eş bağımlılık…” - Sayfa 32
Ya Hep Ya Hiç Blokajı
“Her şeyi ya en iyi şekilde yaparım ya da hiç yapmam tarzımız, sadece güvenli alana sıkışmamıza ve yeni bir adım atamamamıza neden olur.” - Sayfa 37
“Bu kadar keskin olan insanların karar verme sorunu vardır. Çünkü sanki iki seçenekleri vardır hep. Oysa hayat grisi olanlara güzel. Ya hep ya hiç yerine, “Değiştirebilirim, bir süre denerim, olmazsa başka seçenek bulurum,” demek bizi kurtarır” - Sayfa 43
“Mesela bu hayatta kime kendini kanıtlamaya çalışıyorsun? Veya kimin eleştirisine katlanamıyorsun? … Çözümü kaynağı bir daha sorgulamaktır. Kendine şunu sor. O insanları neden müfettiş yaptım kendime?” - Sayfa 45
Kırık Camlarım
“Önce tanı, sonra içini aç. Tanımadan özelini, zaaflarını, zayıflıklarını açarsan eğer kendini kötü niyetlilere, fırsatçılara, bencillere hedef haline getirebilirsin.” - Sayfa 52
Algını Değiştir Duygun Değişsin
Algıyı değiştirme örnekleri: - Sayfa 62
Çok kibirli / ukala - Değersiz olduğunu düşünüyor / Mutlu olmayı bilmiyor / çaresiz
Bildiğini okuyan inatçı - Hata yapmak ve hatasını kabul etmekte zorlanıyor
Sürekli beni eleştiriyor - Benim üzerimden kendini iyi hissediyor
“Senin İyiliğin İçin” Zehri
“Başkasının eksiğinden de zayıflığından da hatasındanda beslenen, onun zayıflığı ve kusurlarıyla var olan ve kendini iyi hissetmeye çalışandır” - Sayfa 66
“Sürekli eleştirenle olan ilişkin hangi ihtiyacını gideriyor?” - Sayfa 70
Yalnızlık korkusu, sorumluluktan kaçmak, sosyal mükemmeliyetçlik/el iyisi, dışa bağımlılık
“Bu ihtiyacı başka türlü nasıl giderebilirsin?” - Sayfa 71-73
Kararları kendin alarak
Yalnızlık korkunla yüzleşip kendini mutlu etme muslukları bularak
Çok insan yerine az ama öz insan diyerek ve kendine benzer karakterleri bularak
İnsanlardan onay takdir veya alkış almaktan vazgeçerek
Elalem ne derse desin deyip ben olmayı seçerek
Konfor alanından çıkarak
Nasıl Düşünürsen Öyle Hissedersin
“Yaşadığın olayla ilgili düşüncelerini değiştirdiğinde olayın senin üzerindeki etkisini de değiştirebilirsin. Ayrılmayı değiştiremezsin. Samimi birini bulup evden çıkmayı da değiştiremezsin. Sırf o gün kendini öyle hissetmemek için sevgili bulmak doğru ve sağlıklı değil. Geriye ne kaldu. Durumu kabul etmek ve gerçekçi yorumlamak. Dikkat edersen pozitif veya olumlu yorumlamak demedim, gerçekçi yorumlamak dedim.” - Sayfa 81
Sislerin Dağılması Zaman Alabilir Sen Yoluna Devam Et
“Şayet belirsizliğe gelemeyen, kaygılı ve garantici biriysen ya balıklama dalar ya da abartılı kontrollü davranırsın. Her ikisi de risk yaratabilir. Tıpkı ya hemen güvenip hayal kırıklığı yaşamak ya da hiç güvenmeyip yalnız kalmak gibi” Sayfa 90
Zihnin Kabusu: Zihin Okumak
“O halde yapılması gereken şey zihinde kurmak ve cevaplamak yerine:” - SAyfa 97
Hemen o an sormak
Ne istediğinin anlaşılmasını beklemek yerine ifade etmek
Niyet avcılığı yerine karşıdakinin somut eylem ve söylemlerini esas almak
Olmayan durumları varsaymak yerine test etmek gerekir
Herkes Beni Severse Mutlu Olurum
“Kabul etmek zorlandığımız, ısrarla sürekli test ettiğimiz konulardan biri de herkes tarafından sevilmemiz halinde mutlu olacağımız yanılgısıdır. Bunun için çeşitli yöntemlere başvuruyoruz:” - Sayfa 103
Aşırı fedakarlık yaparak
Aşırı uyumlu davranarak
Sürekli taviz vererek
Sınırlarımızı ortadan kaldırarak
Aşırı sorumluluk alarak
“Oysa bizim herkes tarafından sevilmemiz demek, kendimizi sevmememiz demektir” - Sayfa 104
“Senin herkes tarafından sevilmen için herkesin istediği gibi biri olman gerekecek. Bunun için ise bencile fedakar, dominanta itaatkar, sorumsuza kurtarıcı, öfkeliye de kuzu olman gerek.” - Sayfa 104
“Kendini sevdirmeye çalışmak yerine sevilmeye bırakmak en sağlıklı ve en az maliyetli yoldur” - Sayfa 106
“Yolumuz:” - Sayfa 107
Dengeli ve koşulsuz seven kişilerle yürümek
Koşul ve fedakarlıkla sevilmek yerine hayatındaki kişilerle mutlu, eğlenceli, keyifli ilişkiler kurmak
Sevgi ve mutluluğu sadece insanlar tarafından sevilme veya takdir görme üzerine kurmak yerin kendi kendini de mutlu etmenin yollarını bulmaktan geçer
Spor, Arkadaşlar, Üretim/İş, Kök aile/akraba ilişkileri, Bireysel yapacağın etkinlikler, Hobiler, Gezi/tatil/seyahatler
Başarırsam veya Kazanırsam Mutlu Olacağım!
“Hangi hedef olursa olsun hiçbir şey tek başına bizi hayat boyu mutlu edemiyor. Ne elde edilecek bir başarı, ne evlilik, ne para, ne kariyer ne de başka bir şey” * Sayfa 115
Her Şeyi Netleştirirsem Mutlu Olacağım
“Belirsizliğe gelemeyen kişi, sorun varken normal hayatı sürdüremez. İllaki o sorun çözülecek ve kafası rahat olacaktır” - Sayfa 118
Güçlü Olmak mı Mutlu Olmak mı?
“Kişi, çocukluğunda ebeveyn desteğini arkasında görememişse hayata 1-0 geride başlıyor ruhsal olarak. Zamanla bu eksikliği, aşırı telafi yöntemleriyle başarı veya güç alanına kaydırıyor. Arkasında anne babasını göremeyen biri, küçük yaşlardan itibaren yoğun sorumluluk duygusu ve erken büyüme sorunlarıyla baş başa kalıyor. İlerleyen yıllardaysa yaşayamadığı çocukluğun, eksik kalan sevginin tamamlanması için insanlara koşul sağlayarak sevilmeye çalışıyor” - Sayfa 127
“Bir yerde kontrol varsa orada güvensizlik vardır. Ama hayata, ama kişiye, ama ilişkiye… Kontrolcülük, hataya tamammül edememenin önlemidir” - Sayfa 133
“Mükemmeliyetçilik ise onay alma ve kendini değerlendirme şeklidir” - Sayfa 133
“Önünde yaşanmamış bir hayat duruyor. Ya çocukluğundan gelen şemaların kontrolünden çıkmadan otomatik pilot ile yönetileceksin ya da seni yöneten duygusal yoksunluğunun ve kaygılarının otopsisini yaparak, hayatının direksiyonuna sen ggeçeceksin” - Sayfa 136
“İnsanlar seni anlamak zorunda değil. İnsanlar senin yorgunluğunu, yükünü keşfettmek zorunda değil. Bir yetişkin anlaşılmakla değil, anlatmakla yükümlüdür” - Sayfa 139
Mükemmeliyetçi Hamallar
“Ya birilerinin sevmesi için kendimizi paralıyor ya da bu hayatta çaresiz kalmamak, birine muhtaç olmamanın önüne geçmemek için ömrümüzü heba ediyoruz.
Oysa dipsiz bir kuyudur kendini güvende hissetmek. Ne zaman bitecek bu kendini güvende hissetmemek? Ne ile iyileşecek? Sonra nasıl olacak?” - Sayfa 147
“Mükemmeliyetçiliğini frenlemek için:” - Sayfa 154
Kendine ait beslenme alanları geliştirmelisin. Tek bir şeyle tüm yaşam boyunca kendini güçlü hissetmeye veya güvende hissetmemeye çalışmamalısın. Şayet bu hayatta tek bir şeyle mutlu oluyorsan, onun bağımlısı olmuş olabilirsin
Yaşamını zenginleştirdikçe hatalara olan hassasiyetin ve tahammülsüzlüğün azalacak
Spor, sanat, ilişki, iş, akrabalık, kariyer, iyilik gibi birçok mutluluk kaynağını aktive ederek başlayabilirsin
Zayıf Görünme Korkusunun Zayıflığı
“Seni sen olduğundan sevmeleri için kendini sevdirmeye değil, sevilmeye bırak
İyi insanlar, yardımsever insanlar, güvenilir insanlar, güler yüzlü insanlar, samimi ve dürüst insanlar böyle sevilir” - Sayfa 160
“Bırak sadece seni sen olarak sevenler sevsin.
Çok kişi tarafından değil, az ve öz kişi tarafından sevil.” - Sayfa 160